Чӑваш Енре ҫывӑх вӑхӑтра хитре хӗре суйлӗҫ. Кастинг (акӑлчанларан чӑвашла куҫарсан ҫак сӑмах «умӗн суйлани» е «малтанхи конкурс» тенине пӗлтерет) пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче иртмелле.
Конкурса «Volga Models» модель агентстви ирттерет. «Чӑваш Ен пики — 2018» конкурса хутшӑнма тивӗҫ хӗрсен суйлавӗ Шупашкарти модӑсен ҫуртӗнчи 515-мӗш офисра 16 сехетре пуҫланӗ. Унта 14 ҫултан аслӑрах пикесене йыхравлаҫҫӗ. Хӑйсемпе пӗрле вӗсен ҫӳллӗ кӗлӗллӗ туфли тата купальник илмелле. «Чӑваш Енӗн пики — 2018» конкурсра ҫӗнтернӗ хӗр Раҫҫейри илем конкурсне килес ҫул хутшӑнӗ.
Маларах, сӑмах май, «Ҫӗнӗ Шупашкар пики — 2018» конкурс иртнӗ. Унта «Volga Models» модель агентствин модельсемпе фотомодельсен курсӗсене ҫӳренӗ Ванесса Васильева ҫӗнтернӗ. Кун пирки модель агентстви халӑх тетелӗсенчен пӗринче пӗлтернӗ.
Ӗнер, пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, Шупашкар районӗнче пуйӑспа «ГАЗель» машина ҫапӑннӑ. Чукун ҫул ҫинчи пӑтӑрмах 15 сехет те 50 минутра пулнӑ. Чукун ҫул каҫҫинче «ГАЗель» ҫине тавар турттаракан пуйӑс пырса кӗнӗ, ӑна вӑл лапчӑтсах лартнӑ. Инкек «Тутаркасси – Кӳкеҫ – Ҫӗнӗ Шупашкар» трасса ҫинче сиксе тухнӑ.
Ҫул ҫинчи пӑтӑрмах пирки хыпарлакан МИХсенчен пӗри 10 вакунлӑ пуйӑс Шупашкар еннелле кайнине пӗлтерет, «ГАЗель» машина вара — Илпеше. Инкекшӗн хӑшӗ айӑпли хальлӗхе уҫӑмлӑ мар, ӑна палӑртӗҫ. «ГАЗель» автомобиль рулӗ умӗнче пулнӑ 48 ҫулти водитель ал лаппине касса янӑ.
Пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗнче Шупашкартан Питӗре каякан пуйӑс Ҫӗрпӳ районӗнчи чукун ҫул каҫҫи ҫинче фурӑпа ҫапӑннӑччӗ. Светофорӑн хӗрлӗ ҫутине пӑхмасӑрах чукун ҫул ҫине кӗрсе кайнӑ водителе явап тыттарнӑччӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта троллейбуса пенӗ. Хальхинче транспортӑн хыҫалти чӳречи сиенленнӗ. Аса илтерер: унашкал пӑтӑрмах пӗлтӗр Шупашкарта та пулнӑччӗ.
Пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнче 54-мӗш маршрутпа ҫӳрекен троллейбусри ҫынсем темӗн кӗмсӗртетнине илтнӗ. Унтан вӗсем хыҫалти чӳрече ҫурӑлса кайнине асӑрханӑ.
Вырӑна полицейскисем ҫитнӗ, пассажирсемпе калаҫнӑ. Вӗсем чарӑнура аннӑ каччӑн аллинче пистолет пек япала пуррине асӑрханӑ. Ҫав ҫамрӑка шыраса тупнӑ. Вӑл — техникумра вӗренекен 16-ри каччӑ. Хайхискер троллейбуса пенине йышӑннӑ-ха, анчах ҫакна мӗншӗн тунине ӑнлантарайман. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Чӑваш Енри Ашшӗсен канашӗн пуҫарӑвӗпе Ҫӗнӗ Шупашкарти 17-мӗш вӑтам шкулта Рубик кубикне пуҫтаракансен ӑмӑртӑвӗ иртнӗ.
Хӑйне евӗрлӗ тупӑшура аслисемпе ачасем ахаль вылякансен тата профессионалсен йышӗнче тӑватӑ дисциплинӑра ӑмӑртнӑ. Кашни категорирех ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртнӑ. 2х2х2 мелпе пуҫтаракан профессионалсен йышӗнче ҫӗнтерӳҫӗ ку ӗҫе 5,17 ҫеккунтра пурнӑҫланӑ. Профессионалсен 3х3х3 категорийӗнче Рибик кубикне 20,3 ҫеккунтра пухнӑ. Кашни номинаци ҫӗнтерӳҫинех асӑнмалӑх паллӑпа тата сертификатпа чысланӑ.
Палӑртса хӑвармалла, Рубик кубикне пуҫтаракансен тӗнче чемпионачӗ чи малтан Будапешт хулинче 1982 ҫулта иртнӗ. Ӑмӑртура ун чухне 16 ҫулти студент ҫӗнтернӗ, Рибик кубикне вӑл 23 ҫеккунтра пуҫтарнӑ.
Нумаях пулмасть Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӗҫченӗн Геннадий Дегтярёвӑн «Тӑван чӗлхе культури» кӗнеки кун ҫути курнӑ. Ӑна асӑннӑ институтӑн Ӑслӑлӑх канашӗ йышӑннипе пичетленӗ. Тӑван чӗлхене юратакансемшӗн, унпа тӗрӗс пуплеме тата ҫырма ӑнтӑлакансемшӗн ку вӑл чӑннипех те хаклӑ ӗҫ.
Монографин ум сӑмахӗнче автор палӑртнӑ тӑрӑх, «чӑваш ӑслӑлӑхӗшӗн чӗлхе культурин ыйтӑвӗсем яланах ҫивӗч пулнӑ». Маларах хаҫат-журнал чӗлхи пирки, стилистикӑпа лексика тата орфографипе орфоэпи ыйтӑвӗсемпе, куҫару чӗлхи ҫинчен кӗнекесем тӑтӑшах пичетленнӗ, ӑслӑхпа ӗҫлӗх конференцийӗсем иртнӗ. Унтанпа Атӑлта сахал мар шыв юхса иртнӗ. Чӗлхе пӗр вырӑнта тӑмасть. Геннадий Дегтярёв шухӑшланӑ тӑрӑх, «хальхи пуплевӗн тӗп уйрӑмлӑхӗ - вариантлӑхпа дублетлӑх хунаса кайни, пӗр ӑнлавах ӑрасна ятпа палӑртма хӑтланни».
Геннадий Дегтярёвӑн монографийӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарти урамсен, Шупашкрати урам-тӳремӗн, тӗп хулари кӗперсен, Шупашкар йышӗнчи ял-поселок урамӗсен ячӗсемпе паллаштарнӑ. Адресӑн пӗтӗмӗшле элеменчӗсем те пур унта, магазинри вывескӑпа кӑтартмӑшсен тӗслӗхӗсем те, техникумсемпе училищӗсен ячӗсем те тата ытти паха материал та.
Ҫӗнӗ Шупашкарта нарӑс уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ҫӗрле ҫӗршыв президентне суйланма тӑратнӑ Павел Грудининӑн суйлав умӗнхи баннерӗ ҫухалнӑ. Ӑна кам сӳсе кайнӑ — хальлӗхе паллӑ мар. Кун пирки «Ман хула Шупашкар» (выр. «Мой город Чебоксары») портал хыпарлать.
Баннер ҫухални ҫинчен Раҫҫей Федерацийӗн Патшалӑх Думин депутачӗ Валентин Шурчанов Facebook халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче ҫырнӑ. Хайхи баннера пӗр талӑк маларах ҫеҫ, нарӑсӑн 26-мӗшӗнче, Промышленность урамӗнче, «ОЖДХ» чарӑну патӗнче, вырнаҫтарнӑ пулнӑ. Ҫакӑншӑн пӑшӑрханакансем, тӗплӗ тӗрӗслев ирттерме ыйтса, Раҫҫей тӗп суйлав комиссийӗн пуҫлӑхӗ Элла Панфилова, Чӑваш Енӗн тӗп суйлав комиссийӗн пуҫлӑхӗ Александр Цветков, Чӑваш Енӗн шалти ӗҫсен министрӗ Сергей Неяскин ячӗпе кирлӗ хутсем ҫырнӑ та ӗнтӗ. Йӗрке хуралҫисем ҫитес вӑхӑтрах ӗҫ-пуҫа тӗпчеме тытӑнӗҫ.
Раҫҫей Правительстви Чӑваш Ен валли 1,3 миллиард тенкӗ уйӑрӗ. Ку укҫа-тенкӗпе ҫӗнӗ ача пахчисем хута ярӗҫ. Хальлӗхе чи пӗчӗк шӑпӑрлансене ача пахчине вырнаҫтарма йывӑр, мӗншӗн тесен вырӑн ҫителӗксӗр. Федераци хыснинчен уйӑрнӑ «кӗмӗлпе» ҫак ыйтӑва татса пама палӑртнӑ.
2018-2019 ҫулсенче пирӗн республикӑна ку тӗллевпе пӗтӗмпе 1 336 104,6 пин тенкӗ килӗ. Ҫитес икӗ ҫулта ача пахчисенче 2 уйӑхран пуҫласа 3 ҫулти шӑпӑрлансем валли 2,5 пин вырӑн тума палӑртнӑ.
Ача пахчисене ӑҫта тӑвасси хальлӗхе паллӑ мар. Чи малтан, ахӑртнех, Шупашкарта хута ярӗҫ. Ҫӗнӗ Шупашкарта, Канашра тата Комсомольски районӗсенче те ача пахчисем ҫӗкленме пултарӗҫ.
Ҫак пӑтӑрмах нумаях пулмасть пулса иртнӗ. Шупашкар арҫынни банксенчен пӗринче 300 доллар кредит илнӗ. Хӑй тимсӗрлӗхне пула укҫана унтах ҫухатса хӑварнӑ. Урайӗнче пӗр чӗрке выртнине ҫывӑхра тӑракан ҫамрӑк мар хӗрарӑм асӑрханӑ. Ҫухатакан этем хыҫҫӑн тухнӑ-ха вӑл. Анчах кӑштахран каялла ҫаврӑнса кӗнӗ те чӗркене илсе чикнӗ.
Ют укҫана тупакана кӗҫех пакунлисем шырама пуҫланӑ. Ҫавна Ҫӗнӗ Шупашкар хӗрарӑмӗн тӑванӗсем илтеҫҫӗ.
300 доллар тупнӑ хӗрарӑм кӗҫех полицейскисем патне вӗҫтерет. Ахаль мар. Укҫа йӑтсах пырса кӗрет. Хӗрарӑм пакунлисене ӑнлантарнӑ тӑрӑх, чӗркере мӗн пулнине те вӑл малтанласа ӑнланман имӗш. Кайран ӗн тумаллине пӗлмен. Ют укҫана хӑй кӑмӑлӗпе тавӑрса панӑ хӗрарӑма пакунлисем явап тытармассине пӗлтереҫҫӗ.
Республикӑри пилӗк хулара та виҫӗ районта шкулта ӗҫлекенсен шалу фондне пӗчӗклетӗҫ. Кун пирки нарӑс уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Министрсен Кабинечӗн пуҫлӑхӗ Иван Моторин ятарлӑ хушу кӑларни пирки «Ман хула Шупашкар» портал пӗлтерет.
Ҫав хушура палӑртнӑ тӑрӑх, Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Канаш, Улатӑр хулисенчи тата Вӑрнарпа Шӑмӑршӑ районӗсенчи шкул ӗҫченӗсен шалу фончӗ пӗчӗкленӗ. Чи нумаййи Ҫӗнӗ Шупашкарсенне чакарӗҫ: 24,8 миллион тенкӗ. Ун хыҫӗнчен — Канаш (20,1 млн), Шупашкар (17,9 млн), Ҫӗмӗрле (5 млн), Вӑрнар районӗ (2,3 млн), Шӑмӑршӑ районӗ (997,5 пин) тата Улатӑр (770,7 пин).
Ҫав вӑхӑтрах республикӑра, пӗтӗмӗшле илсен, педагогсен шалӑвӗн фончӗ 105,5 млн тенкӗ пысӑкланӗ. Пуринчен те ытларах вӑл Патӑрьел, Тӑвай тата Комсомольски районӗсен ӳсмелле.
Паян Шупашкарти чукун ҫул вокзалӗнче Кӑтӑр Корейӑри Хӗллехи Олимп вӑййине хутшӑннӑ Лана Прусаковӑна сумлӑ йышпа кӗтсе илнӗ.
Аса илтерер, Ҫӗнӗ Шупашкар пики унта финала лекеймерӗ. Квалификаци суйлавӗнче трюк тунӑ чух йӑнӑшнине кура вӑл 14-мӗш вырӑн йышӑнчӗ. Финала чи вӑйлӑ 12 фристайлисткӑна суйласа илчӗҫ.
Паян Шупашкарти чукун ҫул вокзалне хӑйне кӗтсе илме пухӑннӑ тӳре-шарапа журналиста вӑл йӑнӑшнишӗн куляннине пӗлтернӗ. Пирӗн ҫӗршывран спортӑн ҫак енӗпе тата тепӗр спортсмен, Анастасия Таталина, хутшӑннӑччӗ. Саккӑрмӗш кӑтартупа вӑл финала кӗрейрӗ.
Ентешӗмӗр хӑйӗн пултарулӑхне Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ тренерӗ, Чӑваш Енӗн фристайл федерацийӗн ертӳҫи Никита Васильев патӗнче туптать.
+14.6 °C